Przebieg procedury Niebieskiej Karty

Procedura "NIEBIESKIEJ KARTY"

Procedura „Niebieskiej Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, Policji, Żandarmerii Wojskowej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych, sądu w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Przedstawiciele w/w podmiotów realizują procedurę w oparciu o zasadę współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.

Wszczęcie procedury następuje przez wypełnienie formularza "Niebieska Karta-A" w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. Po wypełnieniu formularza "Niebieska Karta-A" osobie doznającej przemocy domowej przekazuje się formularz "Niebieska Karta-B", w której zawarte są informacje prawne i praktyczne w sprawie uruchomionej procedury.

Celem nadrzędnym realizacji procedury jest dobro i bezpieczeństwo osób doznających przemocy domowej, ale także skuteczna współpraca przedstawicieli różnych instytucji, które są zobowiązane do reagowania w przypadku wystąpienia przemocy domowej.

Kto i kiedy wszczyna procedurę?

Osoba wszczynająca procedurę podejmuje działania interwencyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej. Osoba wszczynająca procedurę dokonuje wstępnej diagnozy sytuacji w związku z zaistnieniem uzasadnionego podejrzenia stosowania przemocy domowej i przeprowadza rozmowę z osoba doznającą przemocy domowej, a także w miarę możliwości z osobą stosującą przemoc.

Podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury  i nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc domową.

W związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej procedurę może wszcząć:

• pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej
• funkcjonariusz Policji
• żołnierz Żandarmerii Wojskowej
• pracownik socjalny specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej
• asystent rodziny
• nauczyciel wychowawca będący wychowawcą klasy lub nauczyciel znający sytuację domową małoletniego
• osoba wykonująca zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna lub ratownik medyczny
• pracownik ochrony zdrowia
• przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych
• pedagog, psycholog lub terapeuta będący przedstawicielami jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia lub organizacji pozarządowych.

Jak wygląda procedura?

Wypełniony formularz "Niebieska Karta-A" niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia wszczęcia procedury przekazuje się do przewodniczącego Zespołu interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy domowej. Przewodniczący niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania formularza przekazuje go do utworzonej grupy diagnostyczno-pomocowej, składającej się z pracownika socjalnego oraz funkcjonariusza Policji. Skład grupy diagnostyczno-pomocowej może zostać poszerzony o przedstawicieli innych podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej w zależności od potrzeb i konieczności dokonania oceny sytuacji oraz zaplanowania pomocy.

Pierwsze posiedzenie grupy diagnostyczno-pomocowej odbywa się niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania formularza "Niebieska Karta-A". Grupa diagnostyczno-pomocowa na podstawie informacji zawartych w formularzu dokonuje diagnozy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej oraz podejmuje działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej i zatrzymania przemocy domowej albo rozstrzyga o braku zasadności podejmowania działań.

Na posiedzeniu grupy diagnostyczno-pomocowej na które zostaje zaproszona osoba doznająca przemocy dokonywana jest analiza sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej i we współpracy z osobą doznającą przemocy domowej grupa diagnostyczno-pomocowa opracowuje indywidualny plan pomocy, który obejmuje ogół działań podejmowanych przez grupę na rzecz i wspólnie z osobą doznającą przemocy domowej w celu poprawy sytuacji życiowej tej osoby oraz w jej środowisku domowym albo rozstrzyga o braku zasadności podejmowania działań. Podczas tego spotkania wypełniany jest formularz "Niebieska Karta - C". Na podstawie ustaleń zawartych w wypełnionym formularzu "Niebieska Karta - C" grupa diagnostyczno-pomocowa podejmuje działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej i poprawę jej sytuacji życiowej.

WAŻNE: niestawiennictwo osoby doznającej przemocy nie wstrzymuje prac grupy diagnostyczno-pomocowej.

Grupa diagnostyczno-pomocowa po wezwaniu osoby stosującej przemoc domową w jej obecności dokonuje analizy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej i na podstawie informacji zawartych w formularzu "Niebieska Karta -D" dokonuje ustaleń dotyczących dalszych działań zobowiązując osobę stosującą przemoc domową do ich realizacji w celu zmiany jej postępowania.

WAŻNE: spotkania z osobami doznającymi przemocy domowej oraz osobami stosującymi przemoc domową nie mogą być organizowane w sposób umożliwiający im wzajemny kontakt.

W ramach procedury grupa diagnostyczno-pomocowa:

• dokonuje oceny sytuacji domowej, potrzeb i zasobów osoby doznającej przemocy domowej oraz osoby stosującej przemoc domową;
• udziela pomocy osobie doznającej przemocy domowej;
• opracowuje indywidualny plan pomocy dla osoby doznającej przemocy domowej i jej środowiska domowego, który zawiera propozycje działań pomocowych;
• podejmuje działania w stosunku do osoby stosującej przemoc domową w celu zaprzestania stosowania tego rodzaju zachowań;
• przekazuje osobie stosującej przemoc domową informacje w szczególności o prawnokarnych konsekwencjach stosowania przemocy domowej;
• przekazuje osobie stosującej przemoc domową informacje o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy domowej;
• wnioskuje do zespołu interdyscyplinarnego o skierowanie osoby stosującej przemoc domową do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową (rozstrzygnięcie w tej sprawie musi być podejmowane jednogłośnie - w przypadku braku zgodności członków grupy diagnostyczno-pomocowej, odrębne wnioski członków grupy wraz z uzasadnieniem są przekazywane  do zespołu interdyscyplinarnego, który podejmuje decyzje w sprawie skierowania osoby stosującej przemoc domową do udziału w programie korekcyjno-edukacyjnym albo programie psychologiczno-terapeutycznym większością głosów);
• motywuje osobę stosującą przemoc domową do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową oraz programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową;
• przeprowadza z osobą stosującą przemoc domową rozmowę ukierunkowaną na wskazanie zagrożeń wynikających z nadużywania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków;
• rozstrzyga o braku zasadności podejmowania działań.

W ramach procedury pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej:

1. diagnozuje sytuację, potrzeby i zasoby osoby doznającej przemocy domowej;
2. udziela kompleksowych informacji o:

1. możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej, oraz wsparcia, w tym o instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób doznających przemocy domowej,
2. formach pomocy małoletnim doznającym przemocy domowej oraz o instytucjach i podmiotach świadczących tę pomoc,
3. możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby doznającej przemocy domowej;

3. organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby doznającej przemocy domowej;
4. zapewnia osobie doznającej przemocy domowej, w zależności od potrzeb, schronienie w całodobowej placówce świadczącej pomoc, w tym w szczególności w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla osób doznających przemocy domowej lub innej placówce, w tym prowadzonej przez organizacje pozarządowe i stowarzyszenia, działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
5. bierze udział w opracowaniu przez grupę diagnostyczno-pomocową indywidualnego planu pomocy;
6. podejmuje działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym występować w środowisku domowym, w szczególności składa systematyczne wizyty sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby doznającej przemocy domowej, w zależności od potrzeb określonych przez grupę diagnostyczno-pomocową;
7. może prowadzić rozmowy w szczególności o prawnokarnych konsekwencjach stosowania przemocy domowej oraz informować osobę stosującą przemoc domową o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii, udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych lub programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową.

W ramach procedury funkcjonariusz Policji:

1. udziela osobie doznającej przemocy domowej niezbędnej pomocy, w tym udziela pierwszej pomocy przedmedycznej;
2. organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby doznającej przemocy domowej;
3. podejmuje, w razie potrzeby, inne niezbędne czynności zapewniające ochronę życia, zdrowia i mienia osób doznających przemocy domowej, włącznie z zastosowaniem na podstawie odrębnych przepisów w stosunku do osoby stosującej przemoc domową środków przymusu bezpośredniego i zatrzymania;
4. przeprowadza, o ile jest to możliwe, z osobą stosującą przemoc domową rozmowę, w szczególności o odpowiedzialności karnej za znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc domową albo nad małoletnim lub pełnoletnią osobą nieporadną ze względu na jej wiek lub stan zdrowia, oraz wzywa osobę stosującą przemoc domową do zachowania zgodnego z prawem i zasadami współżycia społecznego;
5. przeprowadza na miejscu zdarzenia, w przypadkach niecierpiących zwłoki, czynności procesowe w niezbędnym zakresie, w granicach koniecznych do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa;
6. podejmuje działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym występować w środowisku domowym, w szczególności składa systematyczne wizyty sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby doznającej przemocy domowej, w zależności od potrzeb określonych przez grupę diagnostyczno-pomocową;
7. dokonuje niezbędnych ustaleń w zakresie udziału osoby stosującej przemoc domową w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową;
8. informuje, w formie notatki urzędowej, zespół interdyscyplinarny o działaniach podejmowanych wobec osoby doznającej przemocy domowej oraz osoby stosującej przemoc domową, w tym w szczególności o udziale w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową.

 Zakończenie procedury następuje w przypadku:

1. ustania przemocy domowej i uzasadnionego przypuszczenia, że zaprzestano dalszego stosowania przemocy domowej
2. rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.

Po zakończeniu procedury grupa diagnostyczno-pomocowa prowadzi działania monitorujące przez okres 9 miesięcy. Działania te polegają w szczególności na analizie i ocenie sytuacji osób, wobec których była prowadzona procedura.